Resultado de búsqueda de "tsapatagantsi"

itsapa inan.pos. ainan.pos. la raya blanca dejada por varias clases de larvas cuando bajan por un tronco (p.ej. shigopa, karige, erama). binan.pos. las rayas que se encuentran en las plumas de ciertas aves y en las pieles de algunos animales. V. otsapa, tsapatagantsi, ígore.

itsapatakero V. tsapatagantsi.

katigatsapatagantsi vr. {okatigatsapataka} ser vertical, estar paralelo/a a algo largo y delgado (una raya). Okatigatsapataka imanchaki surari, ogari ashi tsinane onti okononkatsapataka. Las rayas en la cushma de un hombre son verticales (lit. paralelos a su cuerpo), y las de una mujer son horizontales. V. katigagantsi, otsapa.

tsapatagantsi 1vt. {itsapatakero} hacer rayas en, rayar. Antari okyara iseronkanake ivito koki, oketyo itsapatakero tsimenkitoku opote irorori ipampiatanake ikaratanakerora ikigantanakerora. Cuando mi tío comenzó a hacer su canoa, primeramente hizo algunas rayas con carbón para poder seguirlas cuando la cortara y la excavara. 2vr. {otsapataka} tener rayas; hacerse la raya (en el pelo); tener rajadura (donde después puede abrirse más). Yagatavetakaro ivito ani, kantankicha otsapataka otishitaku. Yavitsaavetakaro impatyo impogini orogasanotanakera ontankasanotanakerorokari. Mi cuñado ya ha terminado su canoa, pero tiene una rajadura en el exterior. Ahora la ha tapado con brea pero cuando se seque bien, probablemente va a rajarse totalmente. V. otsapa.

tsapaitagantsi 1vt. {itsapaitakena} hacer raya en el pelo de otra persona; dejar una cicatriz por un corte en la cabeza. Okaratakena savuri nogitoku otsapaitakena. Un machete me cortó en la cabeza y me dejó una cicatriz. 2vr. {otsapaitaka} haber raya en el pelo; tener cicatriz por un corte en la cabeza. Nokishitara onti noteveitaka oga okenake otsapaitanaka. Cuando me peino, lo hago dividiendo (mi cabello), y ahí mismo hay una raya. V. tsapatagantsi, oi.

chapavokitagantsi vt. {ichapavokitakero} sacar la mala hierba sólo en franjas angostas en vez de eliminarla toda (lit. hacer pequeñas trochitas). Yogari matsigenka peranti itsamaivetaka, tera intsotenkero magatiro, maani ichapavokitakero. Cuando un hombre flojo cultiva, no cultiva todo, sino solamente cultiva por franjas. V. tsapatagantsi, ávotsi.

otsapa inan.pos. su raya. V. itsapa, tsapatagantsi.

otsapataka V. tsapatagantsi.

okononkatsapataka V. kononkatsapatagantsi.

okatigatsapataka V. katigatsapatagantsi.

ikononkatsapatakero V. kononkatsapatagantsi.

kononkatsapatagantsi 1vt. {ikononkatsapatakero} hacer algo con rayas horizontales o en sentido contrario. Omatakero ina avovitakero manchakintsi onti okononkatsapatakero, ontitari ashi tsinane. Mi mamá ya ha cosido la cushma, y la ha hecho con rayas horizontales porque es, pues, para mujer. 2vr. {okononkatsapataka} ser o estar horizontal o en sentido contrario (rayas). Okononkatsapataka omanchaki tsinane, ogari irashi surari onti okatigatsapataka. Las rayas en la cushma de una mujer son horizontales; las (en la cushma) de un hombre son verticales. V. kononkagantsi, otsapa.