da2marq.existprésent; existedabêExpr.da.bɛv1frse souvenir, se rappelerEngrememberdesich erinnernMbï dabê (tî) mbï (na tënë nî).I remember the matter.2frrappelerEngreminddeerinnernLo dabê (tî) âla (na tënë nî). [sam]He reminded them of that matter.Expr.kîri daencoreagainkîri1ngû ayeke daExpr.frmouillé (être)Engwet (be)denass (sein)Ngû ayeke da tëtî ngû tî Nzapä apîka.It is wet because it rained.
daämarq.exist1là (être)ayeke daä.il y en athere is some (on hand)Mo yeke daä?Ça va ?How are you?2contenu (être)li tî ... ayeke daä pëpeExpr.nfrpersonne stupideEngstupid persondeunüberlegt (unreflecting), dumm (stupid)yeke daäExpr.1Engbe there, be presentKôkôkô! Mo yeke daä?Knock, knock! Are you there?2frÇa va ? (employé en tant que formule de salutation)EngHow is/are ...? (used as a greeting formula)deWie geht es ...? Balaô. Mo yeke daä?Hi. How are you?yëngö daä naExpr.nfraccordEngagreementdeVereinbarung
dabêda.bɛExpr. deda2bê 1v1Engrememberfrse souvenir, se rappelerdesich erinnernMbï dabê (tî) mbï (na tënë nî).I remember the matter.2EngremindfrrappelerdeerinnernLo dabê (tî) âla (na tënë nî). [sam]He reminded them of that matter.
dawävar. dial.dawänndevantExpr.mû dawä tîmûdawä nîExpr.nfrle devant (de quelque chose)Engfront (of something)deVorderseitedawä tî liExpr.nfrfrontEngforeheaddeStirnna dawäExpr.advfren avantEngforward (direction)devorwärts (Richtung)Lêgë ayo. Zîa ï hön na dawä.The road is long. Let us go forward.na dawä tîExpr.***frdevantEngin front of, beforedevorDrapeau ayeke na dawä ti da tî makönzi.A flag is in front of the chief's house.
dêdenfroid, fraîcheurgbedê1comp.gbɛ.denfrabriEngshelterdeUnterschlupf, Schutzraumgbe tî dêExpr.nfrabriEngshelterdeUnterschlupf, Schutzraumgbedê2Expr.gbɛ.den1frombreEngin the shadedeim Schatten2frombreEngshadowdeSchattenna gbe tî dêExpr.advfrà l'ombreEngin the shadedeim SchattenÂbâgara alütï na gbe tî dê.Les vaches se tiennent à l'ombre.The cows stand in the shade.tângo tî dêExpr.nfrtemps froidEngcold weatherdekaltes Wetter